Inspireren & Verwonderen

In 2018 inspireert het Zeeuws Museum inwoners en bezoekers met een breed en divers aanbod van presentaties. Hierbij wordt een actief beroep gedaan op de zintuigen om waar te nemen, te interpreteren en te waarderen. Of het nu gaat om het verrassende waarnemingsspel van Das Leben am Haverkamp, de intrigerende Landschappen van Jos de Putter of de collages in Bilderbuch van Ben Sleeuwenhoek. Ook de exotische invalshoek van Johan ten Klooster en het Zeeland van Nehalennia, ver terug in de tijd, zorgen naast inspiratie voor verwondering en verbinding van Zeeuws cultureel erfgoed met de wereld.

TENTOONSTELLINGEN

ZEEUWS MUSEUM X DAS LEBEN AM HAVERKAMP

17 februari 2018 t/m 09 juni 2019

1/1Nazomerdiner met alle medewerkers en vrijwilligers
Foto Pim Top

Voor een complete herinrichting van de modezalen is het Zeeuws Museum een intensieve samenwerking aangegaan met modeontwerperscollectief Das Leben am Haverkamp. De nieuwe inrichting richt zich op waarnemen en doorgeven van verhalen en kennis over mensen en dingen die voorbij zijn. Voorwerpen die een nieuwe, jonge generatie niet herkent. Objecten die tot de verbeelding spreken en kennis die in de loop van de jaren is opgetekend of mond op mond is doorgegeven. Daardoor is deze ingekleurd en (anders) geïnterpreteerd.

Wat speelt er zich af in je hoofd als je naar een voorwerp kijkt? Een fascinerend proces voor elke museumbezoeker. Wat is het voor een ding, waarvoor dient het, hoe is het gemaakt, wie heeft het gemaakt, waarom is het hier op deze plek, in deze provincie? Of voor de meer poëtische bezoeker: wat doet een voorwerp met je, brengt het herinneringen terug, nieuwe beelden, geuren of dromen? Geeft het kennis of roept het nog meer vragen op? Is de waarneming doorspekt van heimwee of een visioen?

Zaalbeeld Zeeuws Museum X Das Leben Am Haverkamp
Foto Pim Top

De verwondering over en het zelf interpreteren van lokale voorwerpen uit de collectie Streekdracht en Huisraad van het Zeeuws Museum fascineert Das Leben am Haverkamp. Het is de aanleiding voor het ontwikkelen van een nieuwe collectie kleding, accessoires en andere gebruiksvoorwerpen door dit Haagse ontwerperscollectief. Anouk van Klaveren, Dewi Bekker, Christa van der Meer en Gino Anthonisse gaven voorafgaand aan deze presentatie bezoekers van het museum een opdracht: ‘Geef ons van 40 willekeurige objecten uw omschrijving en wij geven u onze interpretatie terug’. Zo vormt zich een verrassende collectie gebaseerd op waarnemingen van bezoekers.

Doorgaans gebeurt de interpretatie ná het waarnemen van een collectiestuk. Nu is deze waarneming dus het startpunt van een nieuwe interpretatie. Das Leben am Haverkamp legt met dit waarnemingsspel en hun eigen collectie een brug tussen verleden en toekomst, tussen weten en fantaseren, tussen het beeld van jezelf of dat van de ander.

BILDERBUCH - BEN SLEEUWENHOEK

29 september 2018 t/m 31 maart 2019

Campagnebeeld Bilderbuch, zonder titel, collage, 2017, Ben Sleeuwenhoek
Foto Pim Top

Ben Sleeuwenhoek (1951) woont en werkt in Berlijn. Als beginnend kunstenaar in de jaren zeventig maakt hij boeken en installaties. Later gaat hij schilderen en maakt hij gouaches en werken van keramiek. Zolang als hij kunst maakt verzamelt Ben Sleeuwenhoek ook plaatjes. Hij prikt ze op de wanden van zijn atelier als inspiratie voor nieuw werk. Het gaat om
- afbeeldingen uit (kunst)boeken
- foto’s die hij maakt tijdens zijn vele reizen naar India
- foto’s gemaakt in zijn atelier, en
- sjablonen die hij gebruikt voor zijn schilderijen.
Deze plaatjes bevatten talloze verwijzingen naar zijn oeuvre waarin dezelfde beelden en thema’s steeds opnieuw worden gebruikt. Herhaling is echter nooit zomaar herhaling; elke keer verandert de context en laat de kunstenaar zien dat de betekenis niet vast staat.

Met het werk Bilderbuch is Ben Sleeuwenhoek begonnen om zijn beeldarchief te verwerken in collages. Bij het inplakken groepeert hij beelden van gelijksoortige objecten soms alsof het om een wetenschappelijke studie gaat. Andere keren gebruikt hij juist speelse composities en omkering om een strikte interpretatie te vermijden en de inhoud te relativeren. In Bilderbuch reflecteert Ben Sleeuwenhoek op zijn kunstenaarschap dat in 1973 in Middelburg begint.

Bij het maken van Bilderbuch laat Sleeuwenhoek zich inspireren door een 19e-eeuws plakboek uit de collectie van het Zeeuws Museum. Ook hieruit spreekt enerzijds een encyclopedische kijk op de wereld waarbij alles in categorieën wordt ondergebracht en anderzijds een romantisch verlangen door de spontane en intuïtieve manier waarop het plakboek is gemaakt.

LANDSCHAPPEN - JOS DE PUTTER

18 november 2017 t/m 31 maart 2019

Campagnebeeld Landschappen, Jos de Putter
Foto Jos de Putter / Ontwerp Hans Gremmen

Documentairemaker Jos de Putter is in Zeeland met name bekend van Het is een schone dag geweest (1993), de film waarin hij het laatste actieve jaar van zijn ouders op hun boerderij in Zeeuws-Vlaanderen vastlegt. Sindsdien heeft de Putter enkele installaties gemaakt rondom het thema ‘roots’ en afscheid. Deze zijn nu voor het eerst samen te zien in het Zeeuws Museum. Centraal in de tentoonstelling staat de nieuwe serie Landschappen (2017). Het is een serie van negen wisselende videoportretten van boeren en landarbeiders (dagelijks zijn er zes verschillende te zien), die een leven lang met de hand op het land hebben gewerkt. In hun blik ligt verscholen wat we eigenlijk niet onder woorden kunnen brengen. Het is de opslagplaats waarin een leven mét en ván de grond bewaard is gebleven.

De installatie Zeeuwse Klei (2013) uit de collectie van het Zeeuws Museum, is een video-drieluik, ontstaan uit opnames die een jaar lang werden gemaakt van een stukje aardappelveld van twee bij twee meter. Een verstild en fascinerend schouwspel van de natuur met als hoogtepunt een nietsvermoedende, passerende fazant.

In Passanten (2005) portretteert Jos de Putter lege bushokjes in het desolate Zeeuws-Vlaamse landschap, waaronder hij stukjes ‘gevonden geluid’ en ‘verwaaide gesprekjes’ monteert.

KLOOSTERMOPPEN - PRESENTATIE IN HET MUSEUMCAFÉ

15 mei 2018 t/m 30 september 2018

Kloostermop op Schouwen
Foto Anne Ausloos en Jeroen van Westen

Anne Ausloos en Jeroen van Westen doen voor het project Zoet en Zout van de Bewaerschole in Burgh-Haamstede beeldend onderzoek naar hoe zoet en zout zich uitdrukken in landschap en cultuur. De twee kunstenaars delen een fascinatie voor de raadselachtige glans die her en der voorkomt op middeleeuwse stenen. Deze zogenoemde kloostermoppen zijn ook te vinden in de muren en fundamenten van de abdij waarin het Zeeuws Museum is gehuisvest.

Ausloos en Van Westen kruipen in de huid van de makers van deze stenen op zoek naar hoe deze glans, die alleen voorkomt in de kuststreken van de Noordzee, ontstaat. Door middel van experimenteel onderzoek wordt klei van verschillende plaatsen en van verschillende samenstellingen in een veldoven gebakken. De resultaten worden gepresenteerd in het Zeeuws Museumcafé, waar ook de originele kloostermoppen duidelijk zichtbaar zijn in de middeleeuwse gevel.

JOHAN TEN KLOOSTER - EEN OOSTERSE KIJK OP ZEELAND

09 juni 2018 t/m 09 september 2018

Johan ten Klooster, Orkaan (Veere), 1921, houtsnede
Foto Ivo Wennekes

In de zomer zijn twee zalen van het Zeeuws Museum gewijd aan het werk van Johan ten Klooster (1873-1940). De uit Nederlands-Indië afkomstige kunstenaar heeft een groot deel van zijn leven gewoond en gewerkt in Zeeland. In 2016 ontvangt het Zeeuws Museum van kleinzoon Luc ten Klooster en zijn echtgenote een collectie van met name Zeeuws georiënteerde werken van de hand van grootvader Johan. Deze schenking vormt de basis voor de tentoonstelling. Vanzelfsprekend ligt hierin de nadruk op Zeeland, maar dan wel één met een oosterse blik.

In de tentoonstelling ligt de nadruk op werk in zwart-wit en grijstinten. Er zijn schilderingen en houtsneden van Zeeuws landschappen, dieren en portretten te zien. Een drietal schetsboeken en losse schetsen geven een indruk van het observatievermogen van de kunstenaar. Ook zijn er een paar landschappelijke olieverfschilderijen met Zeeuwse scenes waaronder één van het stadje Veere. Daarnaast zijn er verschillende Indische landschappen en werk met een Indische oorsprong te zien.

Bijzonder zijn ook een aantal printblokken die de basis voor de houtsnede-afdrukken zijn. Dit is het medium waar Ten Klooster het meest succesvol in is. Zijn ontwerpen, de wijze waarop hij de printblokken snijdt en de delicate afdrukken die hij ervan maakt, spreken kunstminnend publiek in binnen- en buitenland aan. Hij ontwerpt verschillende series van prenten. Diverse ontwerpen worden afgedrukt in onder meer boeken en tijdschriften.

DDW X ZEEUWS MUSEUM X REMI VELDOVEN

Zeeuws Museum op locatie
20 t/m 28 oktober 2018

Bezoekers actief aan het inkleuren tijdens de presentatie Zeeuws Museum X Remi Veldhoven op de Dutch Design Week in Eindhoven

Samen met textielontwerper Remi van Veldhoven onderzoekt het museum de oorsprong en het gebruik van wollen damast uit de 18e eeuw. Dit ‘Brocaded Satin’ is geweven in Norwich (GB) en in Zeeland verwerkt tot bijzondere kledingstukken. De research naar stalenboeken, origineel textiel en kleuranalyses van garens is een ‘work in progress’, dat leidt tot een nieuw hedendaags textielontwerp.

Het Zeeuws Museum heeft hiermee (opnieuw) een bijzondere presentatie op The Dutch Design Week (DDW) in Eindhoven, waar nieuw, innovatief en spraakmakend design getoond wordt aan professionals en liefhebbers.

ROMEINSE KUST - HET LAND VAN NEHALENNIA

18 november 2017 t/m 6 mei 2018

Leerlingen van Het Kompas tijdens hun bezoek aan Romeinse Kust

Wandel langs de Romeinse kust van noord naar zuid en ontdek hoe de Romeinen en andere bewoners daar zo’n tweeduizend jaar geleden leefden en werkten. Zie hun wapens, kostbaarheden, huisraad en handelswaar. Het kustgebied van Nederland, van Texel tot Zeeland, is voor de Romeinen heel belangrijk geweest met het oog op handelsbelangen en militaire strategie. De oorspronkelijke tentoonstelling Romeinse kust is gemaakt door het Rijkmuseum van Oudheden in Leiden in samenwerking met Hazenberg Archeologie. Deze is al op reis geweest naar Castricum (Huis van Hilde) en Scheveningen (Muzee).

Het Zeeuws Museum steekt de tentoonstelling in een nieuw jasje en verlegt de aandacht naar Zeeuwse en Zuid-Hollandse vondsten. De Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland draagt hierin bij met deskundige kennis en vondsten uit de collecties van de Provincie Zeeland en het Zeeuws Genootschap. Er is ruimschoots aandacht voor de Zeeuwse beschermvrouwe van handelaren en zeelieden, Nehalennia. Filmmakers Urbi et Orbi maakten in opdracht van het Zeeuws Museum een film over de virtuele reconstructie van Romeins Aardenburg. Zowel de film als de reconstructie zijn in de tentoonstelling te zien. De bezoekers kunnen een Romeinse tempel met Kapla (houten blokken) bouwen en meedoen aan de speciale kleurwedstrijd.

HANDWERK – EN PRESENTATIE MEESTERSTUK CASPAR LABARRE

11 juni 2016 t/m 28 januari 2018

Zaalbeeld HANDWERK Hout
Foto Pim Top

In deze slotfase van HANDWERK staat hout centraal. De hoofdrollen zijn weggelegd voor stoelenmaker Caspar Labarre, Historische Scheepswerf C.A. Meerman en leerlingen van Het Goese Lyceum.

Caspar Labarre is niet zomaar een stoelenmaker. Het hout dat hij gebruikt is afkomstig van een boom die hij met eigen handen oogst, splijt en zaagt. In eindeloze, meditatieve handelingen, schaaft en verbindt hij het hout tot een stoel. Een wonderlijke manier van werken in een wereld waarin alles snel en fabrieksmatig geproduceerd wordt. HANDWERK brengt hem samen met Cees Droste. Droste is, als scheepstimmerman bij de Meermanwerf in Arnemuiden, een meester in eeuwenoude afdichtingstechnieken. Deze specifieke kennis uit de scheepsbouw deelt hij met de stoelenmaker die zijn eigen werkwijze er sterk in herkent.

Gezamenlijk nemen ze de vmbo-leerlingen van de afdeling Bouwen, Wonen & Interieur van Het Goese Lyceum onder hun hoede. Die leren niet alleen de technieken van Droste en Labarre maar ook een nieuwe manier van werken. Het gebruik van alleen handgereedschap vraagt namelijk om vakmanschap maar ook om tijd, geduld, aandacht en liefde. Met de nieuwverworven kennis maken de leerlingen een museumstuk waar u wél op mag zitten. Één voor in de tentoonstelling en één voor op de werf in Arnemuiden.

Voor zijn eigen meesterstuk laat Labarre zich inspireren door de 19-eeuwse uiltjesstoelen uit de collectie van het Zeeuws Museum. Een dergelijke stoel, met meestal een rieten zitting, komt veel in Zeeland voor en kenmerkt zich door een uitgesneden ‘uiltje’ in de rugleuning.