Organisatie

Het Zeeuws Museum onderschrijft als organisatie drie codes. Deze codes op hun beurt adviseren en geven richtlijnen voor goed bestuur en toezicht, bieden een professionele gedragscode ten aanzien van arbeidsmarkt gerelateerde zaken en zien er op toe dat de culturele en creatieve industrie meer inclusief wordt.

Drie Codes

Governance Code Cultuur 2019

Het Zeeuws Museum onderschrijft en past de Governance Code Cultuur 2019 toe.

• Om zo transparant mogelijk te zijn staan op de website van het museum het meest recente Directiereglement en Raad van Toezicht (RvT) reglement waarin veel zaken uit de code zijn vastgelegd;

• Op de website is tevens een overzicht te vinden van de samenstelling van de RvT en eventuele nevenfuncties;

• Er wordt openbaar geworven in geval van vacatures volgens de methode die we samen met een bureau voor divers werven hebben ontwikkeld;

• Raad van Toezichtleden verrichten hun werkzaamheden onbezoldigd en mogen geen betaalde werkzaamheden voor het museum verrichten. Werkelijk gemaakte kosten worden naar billijkheid vergoed;

• Partners en naaste relaties van medewerkers mogen kleine betaalde opdrachten voor het museum uitvoeren, maar alleen als dit voor het museum de beste oplossing is. Relaties en partners van leden van de RvT en de directie mogen geen betaalde werkzaamheden uitvoeren voor het museum.

Er zijn geen knelpunten bij het toepassen van de Governance Code Cultuur 2019.

Fair Practice Code (FPC)

Het Zeeuws Museum onderschrijft en past de principes van de Fair Practice Code toe.

Het Fair Pay gedeelte van deze Code wordt door ons actief nageleefd:

• Voor onze eigen medewerkers en uitzendkrachten volgen wij de CAO van de Provincie Zeeland. Medewerkers hebben daardoor onder andere een eigen scholingsbudget ten behoeve van duurzame inzetbaarheid;

• Voor vrijwilligers is een scholingsbudget voor teamtrainingen beschikbaar;

• Wij zijn er alert op dat de betalingen aan freelancers marktconform zijn, en volgen waar mogelijk adviezen van relevante brancheorganisaties;

• Wij volgen de richtlijn van het Mondriaan Fonds voor kunstenaars. Kunstenaars ontvangen een fee en een werkbudget voor nieuw te ontwikkelen werk. Daarnaast blijven ze eigenaar van het werk dat in opdracht is gemaakt. Als het werk past binnen het aankoopbeleid van het museum kan het daarna eventueel worden aangekocht en heeft het museum de eerste kans;

• Wij zijn in gesprek met onze onderaannemers om vast te stellen dat zij de FPC naleven. Belangrijk daarbij zijn de ingehuurde beveiligers en schoonmakers. Wij zullen van deze onderaannemers vragen dat CAO’s uit hun branche worden nageleefd;

• Onze kennis en ervaring delen we actief in het Zeeuws Cultureel Overleg.

Er zijn geen echte obstakels om de FPC ook in 2023 te kunnen naleven. Het budget is echter beperkt en daardoor zijn er wel consequenties voor de hoeveelheid opdrachten die we kunnen uitzetten, bijvoorbeeld onder kunstenaars. Voor rondleiders en museumdocenten zitten we nu aan de onderkant van het advies van hun brancheorganisatie BRAM, omdat de overige musea en toeristische rondleidingen in de regio veelal een (nog) lager tarief hanteren.

Medewerkers bevestigen nieuwe gevelbanieren van de presentatie re_USED re_SATIN aan de gevel van het museum.

Code Diversiteit en Inclusie

Het Zeeuws Museum onderschrijft en past de principes uit de Code Diversiteit en inclusie toe. Het museum is sinds 2019 lid van het netwerk Musea Bekennen Kleur (MBK). Samen met andere musea werken we hierin aan het opstellen en uitvoeren van een actieplan diversiteit en inclusie. Hoewel we goede voortgang boeken vraagt toepassing van deze code de meeste aandacht en de grootste stappen in onze ontwikkeling.

De doelstellingen van het MBK-netwerk zijn:

• Wij waarborgen een open en empathische sfeer waarin mensen zich thuis en geaccepteerd voelen. Wij zorgen ervoor dat collega’s zichzelf kunnen zijn, zich ontwikkelen en daarmee volledig kunnen bijdragen aan de organisatie. Wij formuleren en onderhouden gedrags-/cultuurcodes en -programma's die een veilige sfeer onderschrijven;

• Alle collega’s krijgen ten minste één keer per jaar tools en trainingen aangereikt om vanuit hun eigen rol en vakgebied bij te dragen aan inclusie. Wij reflecteren hierbij op onszelf, onze vakgebieden en de organisaties. Daarnaast zullen collega’s met deze trainingen vaardig worden om duurzame en concrete veranderingen in gang te zetten.

• Meer mensen uit ondervertegenwoordigde groepen* werken in alle lagen van de organisatie en trekken wij aan als samenwerkingspartners. Alle musea zetten een interne nulmeting op om de huidige demografie inzichtelijk te krijgen. Ieder museum bepaalt vervolgens een streefcijfer om binnen vijf jaar de diversiteit onder het personeel te vergroten. De opzet, verantwoording en definities van de nulmeting zijn de verantwoordelijkheid van ieder museum, hoewel wij best en worst practices met elkaar kunnen delen om zo verder te ontwikkelen;

• Wij erkennen en onderzoeken de koloniale en patriarchale denkbeelden en machtsstructuren die onze musea en collecties hebben gevormd. Wij dekoloniseren onze musea door met onder-gerepresenteerde groepen* samen te werken op het gebied van onder andere contextualisering, taalgebruik en rechtmatig eigendom;

• Wij onderzoeken welke groepen mensen niet naar het museum komen en waarom. Wij maken een plan van aanpak om ons actief te verbinden met voor het museum nieuwe doelgroepen;

• Wij doen onderzoek naar welke verhalen en perspectieven in onze collecties ontbreken en betrekken daar gemeenschappen bij die tot nu toe niet werden gehoord en vertegenwoordigd. Wij zorgen ervoor dat hun stemmen ruimte krijgen in het museum, als maker of kennisdrager, bij het formuleren van verzamelbeleid of bij het bedenken en ontwikkelen van tentoonstellingen en activiteiten.

* Met ondervertegenwoordigde groepen bedoelen we groepen mensen die niet of onvoldoende gezien en betrokken worden en soms zelfs genegeerd of (institutioneel) uitgesloten worden. We denken hierbij aan verschil van huidskleur, gender, lichamelijke of mentale capaciteit, seksuele oriëntatie, religie, sociaaleconomische status, opleidingsniveau of leeftijd. Met het benoemen van deze ondervertegenwoordigde groepen, sluiten we ons aan bij de Code Diversiteit en Inclusie.

Belangrijk aspect: de toegankelijkheid van het museum voor iedereen.

Toepassing en aandachtspunten

In de afgelopen periode hebben we een nieuwe missie en visie vastgesteld waarin deze doelstellingen doorklinken: Het Zeeuws Museum zet kunst en erfgoed in voor een veerkrachtige samenleving waarin iedereen ertoe doet.

Personeel

Om onze (onderlinge) communicatie te versterken en meer inclusief te maken volgt het grootste deel van de organisatie trainingen verbindend communiceren. Bij selectieprocedures (voor medewerkers, projectmedewerkers, zzp'ers, vrijwilligers en RvT) maken we gebruik van een nieuwe methode voor werven die ontwikkeld is samen met een werving- en selectiebureau dat zich richt op divers werven. In september startte een nieuwe medewerker sociale programma’s en in december een nieuwe collega die ons ondersteunt bij het doen van impactonderzoek naar een deel van de programma’s die deel uitmaken van eenZM.

Publiek

Sinds september 2022 is een nieuwe medewerker begonnen met het leggen en versterken van contacten met groepen die het museum nu nog weinig tot niet bezoeken. Een voorbeeld daarvan is de samenwerking met De Vrolijkheid, een organisatie die activiteiten in asielzoekerscentra aanbiedt. Bij alle nieuwe teksten in het museum maar ook online proberen we deze helder en toegankelijk te maken.

Programma

In 2022 is een opdracht geformuleerd voor de begin 2023 op te starten werkgroep 'Slavernij en koloniaal verleden' die het museum langdurig bijstaat en adviseert op het gebied van collectievorming en programmering. Dit moet resulteren in een nieuw verzamelbeleid met evenwichtiger representatie. Ook de vaste presentatie wordt in de komende jaren aangepast in overleg met deze werkgroep.

We zijn in 2022 gestart met een onderzoek naar 'ongemakkelijk erfgoed' in samenwerking met het Zeeuws Genootschap om meer inzicht te krijgen in collectievoorwerpen met een koloniale achtergrond. In het kader van dit onderzoek vindt ook herkomstonderzoek plaats.

Partners

Om een meer gelijkwaardige en langdurige relatie met onze partners op te bouwen volgen we het internationale trainingsprogramma OF/BY/FOR ALL. De technieken die we daar leren proberen we ook bij andere projecten van het museum toe te passen.

Brand blussen als onderdeel van de BHV-cursus voor medewerkers.

Cijfers

Bezoekcijfers

In 2022 ontvingen wij 55.889 bezoekers. Dit is inclusief de bezoekers van onze activiteiten op locatie. Daarmee zijn we uitgekomen op 94% van de bezoekers in 2019, vóór de coronacrisis. Na een rustig voorjaar en goede zomer zagen we vooral het bezoek in het najaar weer toenemen. De N8vdN8 en de presentatie op de Dutch Design Week werden bijzonder goed bezocht.

Social media

De website ontving afgelopen jaar 107.170 bezoeken. Dit is een toename van 10% in vergelijking met 2021.

Zeeuws Museum Zakelijk

Het netwerk Zeeuws Museum Zakelijk is een community van maatschappelijk betrokken ondernemers, die geïnteresseerd zijn in de Zeeuwse cultuur. Het netwerk heeft als doelstelling financieel bij te dragen aan activiteiten van het Zeeuws Museum en het vergroten van draagvlak voor het museum in Zeeland. Het netwerk telt eind 2022 dertien leden. Zeeuws Museum Zakelijk maakt de doorlopende leerlijn voor het basisonderwijs ZM in de school mede mogelijk. (Zie ook zeeuwsmuseum.nl/nl/over-het-museum/steun-het-museum/bedrijven).

Vrienden van het Zeeuws Museum (VZM)

In 2022 heeft het bestuur van de stichting VZM het beleid sterk gericht op verbinding met de Vrienden. Gelukkig was het weer mogelijk de Vrienden persoonlijk te ontmoeten. Ook werd ingezet op een toename van het aantal Vrienden. Met dit doel is het nieuw project ‘cadeau Vriendenpas’ van start gegaan. De bestuursvoorzitter van Archipel Scholen heeft de eerste exemplaren hiervan in ontvangst genomen om cadeau te doen aan collega’s die met pensioen gaan of een jubileum vieren. Deze nieuwe Vrienden mogen een jaar lang gebruik maken van alle voordelen van het Vriend zijn en we hopen natuurlijk dat ze hun Vriendenpas willen continueren. Hopelijk zullen andere bedrijven of instanties dit voorbeeld volgen. In onze laatste nieuwsbrief is aan de Vrienden voorgesteld om bijvoorbeeld kleinkinderen, neven en nichten een 'jonge-Vriendenpas' cadeau te doen. Afgelopen jaar hebben drie vrijwilligers van het Zeeuws Museum het aanbod om Vriend te worden aangenomen.

We moedigen Vrienden aan een actievere rol te vervullen, zoals het mee organiseren van activiteiten, de inbreng van ideeën voor de werving van nieuwe Vrienden of het leveren van input voor de nieuwsbrief.

De tarieven van het lidmaatschap van de VZM zijn in 2022 onveranderd gebleven:

• Vriend 18 t/m 25: 10 euro

• Vriend: 30 euro

• Vriend plus partner/introducé: 50 euro

• Beste Vriend: vanaf 100 euro

Het aantal Vrienden inclusief partners/introducés bedroeg per 31 december 2022 218 personen.

Vriendenactiviteiten

In samenwerking met het Zeeuws Museum zijn voor de Vrienden op 16 augustus en 3 september Abdijrondleidingen georganiseerd. In totaal hebben zich hiervoor 31 Vrienden ingeschreven. Op 6 oktober liet Edwin Buijsen (Hoofd Collectie bij het Mauritshuis, Den Haag) ons in het Zeeuws Museum kennismaken met het werk van Adriaen van de Venne, die kan worden beschouwd als één van de meest markante kunstenaars uit de Gouden Eeuw. Voor zijn publicatie De schilderijenproductie van Adriaen Pietersz. Van de Venne (1589-1662) heeft de Vereniging van Nederlandse Kunsthistorici hem in 2019 de jaarlijkse Karel van Manderprijs toegekend. Het Zeeuws Museum organiseert van najaar 2023 tot voorjaar 2024 een overzichtstentoonstelling over deze veelzijdige kunstenaar, waarbij Edwin Buijsen als gastcurator zal optreden.

De Vrienden hebben in 2022 drie nieuwsbrieven van de VZM ontvangen.

Een bedrag van € 3.000 werd gedoneerd voor het project Onvergetelijk Zeeuws Museum.

€ 10.000 werd bijgedragen voor de aankoop van een deel van de collectie Heyse door het Zeeuws Museum. In 2023 zal aandacht worden besteed aan deze aankoop.

Ook ondersteunen de Vrienden financieel de deelname van scholen aan het museumprogramma tijdens de Kinderkunstweek.

Groepsportret van het bestuur van de stichting Vrienden van het Zeeuws Museum.
Foto Viorella Luciana

Bestuur

Het bestuur van de VZM kwam in 2022 zes maal bij elkaar. Er is actief gezocht naar een nieuw bestuurslid. De samenstelling van het huidige bestuur is als volgt:

Bram de Muijnck - voorzitter

Jeannette van Honk-Euwema - secretaris

Gert Smit - penningmeester

Agnes den Hartogh - communicatie

De Stichting Vrienden van het Zeeuws Museum is aangesloten bij de Nederlandse Federatie van Vrienden van Musea en valt onder de ANBI regeling.

Raad van Toezicht

Het Zeeuws Museum wordt geëxploiteerd door de Zeeuwse Museumstichting. Deze stichting wordt bestuurd door de directeur, Marjan Ruiter. De toezichthoudende taken worden vervuld door de Raad van Toezicht. Hoofdstructuur, doelstelling, bevoegdheden en werkwijze zijn in de statuten vastgelegd.

Bestuur en toezicht verhouden zich voorts zoveel mogelijk tot elkaar conform het raad-van-toezicht-model, zoals beschreven in de Governance Code Cultuur uit 2019. De in deze Governance Code beschreven principes en best practices worden toegepast en zijn uitgewerkt in het Directiereglement en het Reglement voor de Raad van Toezicht.

In de praktijk betekent dit dat de directeur verantwoordelijk is voor het artistiek en zakelijk beleid en voor de bedrijfsvoering - het reilen en zeilen - van het museum. Hieronder vallen ook de naleving van wet- en regelgeving, risicobeheersing en goed werkgeverschap richting medewerkers en vrijwilligers van de stichting. De Raad van Toezicht heeft een toezichthoudende en adviserende rol inzake het realiseren van de maatschappelijke doelstelling, inzake de strategie, identiteit en continuïteit van de organisatie, inzake de verhouding met publieke en private financiers en de dialoog met interne en externe belanghebbenden. De jaarrekening en de begroting, opgesteld door de directeur, worden voorafgaande aan de vaststelling goedgekeurd door de raad.

De raad wordt door de directeur regelmatig geïnformeerd over de gang van zaken in het museum en bespreekt met de directie de plannen die het museum ontwikkelt op inhoudelijk en financieel gebied. In 2022 zijn de geïllustreerde versies van Collectiewaardering en van Beleidsplan 2021-2024 gepubliceerd.

Regelmatig wordt een beroep gedaan op de expertise van individuele raadsleden. De raad kent één commissie, te weten de auditcommissie, bestaande uit twee leden. Deze financiële commissie komt jaarlijks twee- tot driemaal bijeen. De raad van toezicht heeft bovendien de werkgeversrol richting directeur. De voorzitter van de raad van toezicht plus een lid voeren jaarlijks een functioneringsgesprek met de directeur en doen, indien daartoe aanleiding is, voorstellen aan de raad inzake de honorering van de directeur.

De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor zijn eigen samenstelling en waarborgt daarbij deskundigheid, diversiteit en onafhankelijkheid. De zittingstermijn is statutair gemaximeerd op twee keer vier jaar en middels een rooster van aftreden wordt in vernieuwing en herbenoeming voorzien. Benoeming van de leden van de raad vindt plaats - op voordracht van de zittende raad en na consultatie van de directeur - door Gedeputeerde Staten van Zeeland. Leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen bezoldiging voor hun werkzaamheden. Er wordt aan hen de ruimte geboden voor verdieping en verbreding van kennis.

In het verslagjaar vergaderde de Raad van Toezicht vijf keer. Bovendien heeft één klankbordsessie inzake het thema dekolonisatie/collectie plaatsgevonden. Er zijn daarnaast meerdere informele overlegmomenten geweest tussen raad en directeur over uiteenlopende onderwerpen. Ook heeft een zelfevaluatie plaatsgevonden.

De Raad van Toezicht van het Zeeuws Museum bestaat uit vijf leden inclusief de voorzitter. Vanwege vrijkomende posities in de raad is in 2022 actief geworven en zijn na een externe sollicitatieronde twee nieuwe leden benoemd: Natalie Bos en Eric Loontjens (voorzitter), beide met ingang vanaf 1 mei 2022. Gedurende het jaar 2023 zal andermaal in de statutair voorgeschreven vervanging van twee leden per 1 januari 2024 worden voorzien.

Groepsportret van de Raad van Toezicht.
Foto Viorella Luciana

Samenstelling Raad van Toezicht

Eric Loontjens - voorzitter

Ondernemer/investeerder in winkelketens (Oil & Vinegar, The English Hatter, McGregor, Steppin’ Out)

Nevenfuncties:

• Raad van commissarissen Van der Straaten Aannemingsmaatschappij (Hansweert)

• Raad van Advies H.H. Martens & Zoon (Oosterhout)

• Directie Lovago (Middelburg)

• Raad van toezicht Stichting De Oostkerk

• Raad van toezicht Friends of UCR (Middelburg)

Arjen Meeuwsen - vicevoorzitter

Teammanager Waarderen Belastingsamenwerking West-Brabant

Nevenfunctie:

• Eigenaar Meeuwsen Mediation

Kees Verheijen - lid (audit-commissie)

Directeur dienst Financiën, Inkoop en Projecten, Scalda

Francien Petiet - lid (audit-commissie)

Senior policy advisor/project manager, University College Roosevelt

Nevenfuncties:

• Lid van de Hurgronje-onderzoeksgroep van prof. dr. Arjan van Dixhoorn

• Raad van Toezicht (vicevoorzitter) Erfgoed Zeeland (tot 1 april 2022)

Natalie Bos - lid

Eigenaar Bureau Natalie Bos - marketing | communicatie | programmamanagement in de museale sector

Nevenfunctie:

• Bestuurslid Broodfonds Duivekater

Directie

Marjan Ruiter - Directeur/Bestuurder:

Nevenfuncties:

• Lid Ethische Code Commissie

• Lid bestuur Vereniging Zeeuwse Musea

• Lid stuurgroep Sprekende geschiedenis

Team Publiek en Veiligheid op werkbezoek in het Watersnoodmuseum, Ouwerkerk.

Medewerkers