Presentaties

Het Zeeuws Museum presenteert een deel van de eigen collecties aan het publiek in semipermanente tentoonstellingen. De (collectie)presentatie Dit is Zeeland (geopend in 2017) biedt een introductie op de Zeeuwse cultuur en vormt de ruggengraat van het museum. Voor verdieping op bepaalde thema’s zoals Watersnood 1953, Bevrijding en Tweede Wereldoorlog, maritieme geschiedenis en streekgebonden geschiedenis worden bezoekers doorverwezen naar de andere Zeeuwse (thema)musea. Met Dit is Zeeland maken we de Zeeuwse identiteit en het verhaal van Zeeland (beter) zichtbaar, voelbaar en leesbaar.

Het tentoonstellingsprogramma voor de periode 2021 – 2024 heeft als overkoepelend thema Geen mens is een eiland (No man is an island) uit een gedicht van de Engelse dichter John Donne (1572-1631). Dit thema sluit inhoudelijk aan bij de uitgangspunten in de missie en visie van het museum en bij de vaste presentatie Dit is Zeeland waarin de geografische structuur van de Zeeuwse eilanden als vertrekpunt wordt genomen. Het thema biedt de mogelijkheid om het te hebben over eenheid en verscheidenheid, gevoelens van afzondering (eenzaamheid) of ontheemd zijn (heimwee) maar ook juist van verbondenheid en ergens bij horen. Elk jaar wordt een andere vorm van verbonden zijn uitgewerkt: letterlijke verbindingen van de eilanden door bruggen en veerdiensten, verbindingen in de tijd door het terugkeren van ideeën en modes, en overzeese verbindingen door internationale handel. Het tentoonstellingsprogramma voor de periode 2021-2024 vormt tevens het kader waarbinnen het museum onderzoekt of musea kunnen bijdragen aan een moeilijk oplosbaar maatschappelijk probleem, namelijk het bestrijden van eenzaamheid.

Tentoonstellingen

Vanuit de diepte

Ervaringen delen in een pandemie

25 september 2021 t/m 8 januari 2023

In de afgelopen jaren hebben we allemaal ervaren hoe het is om afgezonderd te leven van tenminste een deel van onze dierbaren. Wat heeft die onvrijwillige isolatie ons over onszelf geleerd? Zijn onze relaties erdoor veranderd?

Vanaf 2021 zoekt het Zeeuws Museum naar manieren om eenzaamheid aan te pakken. Eén manier is om het onderwerp bespreekbaar te maken en het taboe dat op eenzaamheid rust te doorbreken. In dit eerste project van het vierjarige programma eenZM kijken we naar kunstwerken die door de coronapandemie nieuwe betekenis hebben gekregen. De kunstwerken zelf zijn niet veranderd. Door onze ervaringen van het afgelopen coronajaar zijn we er wel anders naar gaan kijken.

Portret van Pieter Cornelis Boutens door Jan Toorop uit 1921 en gedicht De Profundis van Oscar Wilde uit 1911.
Foto Pim Top

Bij deze kunstwerken voeren we gesprekken over je alleen voelen en over het belang van sociale contacten voor onze gezondheid. Delen van die gesprekken zijn terug te horen in deze tentoonstelling. Het eerste werk waar we op reflecteren is het videowerk De Profundis (2014, collectie Zeeuws Museum) van Koen Hauser en Maarten Spruyt. Zij maakten dit werk zeven jaar geleden voor de tentoonstelling Tasten in het Duister. Hoe kijken we nu naar dit beeld? In januari 2022 voegen we het gedicht De Profundis van Oscar Wilde toe aan deze presentatie en in juni het werk Spreken van Berlinde de Bruyckere uit 1999, een mooie bruikleen van het M HKA, Museum van Hedendaagse Kunst, uit Antwerpen. Aanmelding voor de gesprekken verloopt via het speciaal hiervoor aangemaakte emailadres eenZM@zeeuwsmuseum.nl.

Spreken - werk van Berlinde de Bruyckere (collectie M HKA).
Foto Pim Top

Dichterbij Jan Heyse

Een zoektocht naar perfectie

25 september 2021 t/m 6 juni 2022

De Zeeuwse kunstenaar Jan Heyse (1882 -1954) maakt hele verfijnde, gedetailleerde portretten en landschappen, prettig om naar te kijken en geliefd bij velen. Hoogste tijd om een tentoonstelling te wijden aan deze perfectionist. Mede dankzij een grote bruikleen van de familie Heijse (Jan Heyse heeft zelf de ij in een y veranderd) is er in deze presentatie een breed aanbod van werken en werkschetsen te zien. Juist die laatsten geven een feilloos inzicht in zijn manier van werken.

Zaaloverzicht met werken van Jan Heyse.
Foto Pim Top

Heyse, geboren in Zierikzee, wordt opgeleid aan de Rijksacademie in Amsterdam. Na dit grootstedelijke avontuur lokt Zeeland toch weer en keert hij terug naar zijn geboortegrond. Hij vestigt zich in Veere. Gewapend met schetsboek en potlood fietst hij door de omgeving en legt hij vast wat hij ziet. Van historische gebouwen tot dieren en mensen. Zijn familieleden staan regelmatig model, neefjes en nichtjes, vrouw en kinderen maar ook de huishoudster. Jong vrouwelijk schoon heeft zijn voorkeur. Voor vele kunstenaars een voor de hand liggend onderwerp, maar het zegt ook iets over zijn hang naar perfectie en liefde voor strakke lijnen. Daarbij valt hij niet onder een bepaalde kunststroming; hij kiest zijn eigen weg en probeert de meest uiteenlopende technieken die hij allemaal feilloos beheerst. Door decoratieve elementen toe te voegen, vaak in de vorm van door hem zelf uitgekozen stoffen, creëert hij eigen composities. Dezelfde thema’s voert hij iedere keer net een beetje anders uit, nog verfijnder en beter uitgewerkt.

Jan Heyse, Meisje van Nieuw en St Joosland (collectie Zeeuws Museum).

Bijzonder is dat Heyse niet voor het bruisende stadsleven heeft gekozen maar voor zijn geboorteprovincie, ook al was hij daar in die tijd bepaald niet alleen in. Vanaf het eind van de negentiende eeuw is vooral de kust van Walcheren steeds meer in trek onder de elite, zowel uit Nederland als van buiten de grenzen. Ook onder kunstenaars, waaronder Jan Toorop, krijgt Walcheren een sterke aantrekkingskracht. Legendarisch zijn de jaarlijkse verkoopexposities in een tentoonstellingsgebouw bij het Badpaviljoen in Domburg waar vrijwel alle op Walcheren werkende kunstenaars inclusief Jan Heyse vertegenwoordigd zijn.

RE_USED RE_SATIN

26 november 2021 t/m 2 april 2023

In een breed samenwerkingsverband met een indrukwekkend aantal wetenschappers, textiel- en modeontwerpers zoals Remi Veldhoven en Sjaak Hullekes, onderzoekt het Zeeuws Museum de herkomst én toekomst van achttiende- en negentiende-eeuws gebrocheerde damast uit eigen en andere collecties. Het textiel is vol toewijding in Norwich (Groot-Brittannië) geweven en daarna door onder meer de Zeeuwse man met liefde gedragen. De research naar stalenboeken, origineel textiel en kleuranalyses van garens is een ‘work in progress’, dat leidt tot een nieuw hedendaags textielontwerp én een tentoonstelling.

Een in damast geklede bezoeker in re_USED re_SATIN.

Ongeveer vier jaar geleden start het onderzoek, vanuit pure nieuwsgierigheid, naar de oorsprong van een aantal damasten hemdrokken uit de collectie van het Zeeuws Museum. Wat is de connectie met het Britse Norwich en hoe kan het dat de stof zo goed geconserveerd en kleurrijk is gebleven? Er blijkt zoveel te ontdekken over de bloemsoorten, de kleurstof en de beschermlaag die het de typerende glans geeft. Textielonderzoeker en -ontwerper Remi Veldhoven, vanaf het begin aan boord, onderzoekt mee en ontwerpt met alle nieuwe kennis een hedendaags damast. Modeontwerper Sjaak Hullekes, oorspronkelijk afkomstig uit Zierikzee, maakt van het nieuwe damast een geheel nieuw jasje. Om het verhaal compleet te maken, haakt digitaal modeontwerper Amber Jae Slooten van the Fabricant aan voor het campagnebeeld; een NFT, een non-fungible token of uniek token geïnspireerd op het oude hemdrok. Deze NFT is online te koop via www.thefabricant.com/collections onder Dawn of Co-Creation; titel Hemdrok jacket.

Detail in presentatie re_USED re_SATIN.
Foto Pim Top

Voor re_USED re_SATIN heeft het Zeeuws Museum intensief samengewerkt met Remi Veldhoven, Hul le Kes, EE Exclusives-Van Engelen & Evers, Wolkat, Michael Nix, Art Proaño Gaibor (Rijkserfgoedlaboratorium), Loret Karman (De Amsterdamse Steek), Betty Stikkers en het Zeeuws Archief.

De Mix Nederland | Ons dorp en de zee

25 juni 2022 t/m 08 januari 2023

Neeltje Flipse-Roelse (1921 - 2008) & Annegien van Doorn (1982)

In het kader van De Mix Nederland, waarbij historische fotocollecties inspiratiebron zijn voor hedendaagse fotografen, opent net voor de zomervakantie in het Zeeuws Museum en op het station van Middelburg Ons dorp en de zee. Uitgangspunt voor deze Zeeuwse editie is het werk van de Westkapelse Neeltje Flipse-Roelse (1921 - 2008). De van oorsprong Walcherse kunstenaar Annegien van Doorn (1982) reageert er met nieuwe foto’s op.

Met een scherp oog en veel gevoel voor humor legt Neeltje Flipse-Roelse vanaf haar vijftiende jaar decennialang het lokale leven op de allesbepalende dijk bij de zee in het kustdorp Westkapelle vast. Het zijn juist die foto’s die Annegien van Doorn intrigeren. Wat betekent deze plek tegenwoordig voor de lokalen en hoe bepalend is de zee als je er zo dichtbij woont? Vanuit een vast logeeradres bij haar ouders in Serooskerke zoekt en vindt ze vele (ex)dorpsbewoners met ieder hun eigen verhaal. Ze vertaalt ze in een speelse, tot de verbeelding sprekende fotoreeks die wordt versterkt door geluidsfragmenten van de gesprekken.

Bezoekers op zaal in Ons dorp en de zee.
Foto Viorella Luciana

De tentoonstelling bestaat uit twee delen en heeft, naast het Zeeuws Museum, ook een prominente plek op Station Middelburg. Deze stationspresentaties vormen altijd een onderdeel omdat NS en ProRail partners zijn van De Mix Nederland.

Over De Mix Nederland

De Mix Nederland is een initiatief van stichting Beeldmix samen met NS en ProRail, ondersteund door het Mondriaan Fonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds. "Bij iedere editie van De Mix worden historische fotocollecties gebruikt als bron van inspiratie voor hedendaagse Nederlandse fotografen," zegt Rafaël Philippen van de stichting Beeldmix. "We proberen spannende, prikkelende en soms vertederende combinaties te maken, met als resultaat een verrassende ontdekkingsreis door het Nederland van toen en nu".

Dutch Design Week (DDW) 2022

Zeeuws Museum x Duran Lantink x Pennywafelhuis

22 t/m 30 oktober op Things that Matter @ Microlab Hall | Strijp-S (Eindhoven)

Tijdens Dutch Design Week ’22 geeft Duran Lantink een inkijk in zijn karakteristieke proces van deconstrueren en reconstrueren, gebruikmakend van beeldmateriaal uit het Zeeuws Museum en lokaal verworven kledingstukken. Met deze samenwerking wordt een zoektocht ingezet naar de veranderende betekenis van lokaal gedragen kleding en de duurzame mogelijkheden hiervan.

Een bezoeker in de stand van Zeeuws Museum x Duran Lantink x Pennywafelhuis tijdens de DDW 2022.
Foto Anda van Riet

Lantink gaat respectvol te werk maar ontziet niets. Bewust zoekt de ontwerper spanningsvelden op, tussen bewonderen en ondermijnen, tussen behouden en reclaimen, tussen overleveren en recyclen. Hij bevraagt de waarde, grenzen en het eigenaarschap van lokale dracht - onder andere door zij aan zij te werken met de leden van het Middelburgse community art project Pennywafelhuis. Cultureel betekenisvolle kledingstukken worden uit elkaar gehaald en opnieuw samengesteld. Door herschikking van traditionele kleding verschuift de betekenis van het begrip ‘Zeeuws’ naar iets totaal nieuws. Het Pennywafelhuis is gevestigd in een flat aan de Meanderlaan, in de Middelburgse wijk Dauwendaele. Een flat met 250 huishoudens en veel nationaliteiten van diverse samenstellingen en achtergronden.

Opname tijdens de fotoshoot in voorbereiding op de presentatie tijdens DDW 2022.

Voorafgaand aan de Dutch Design Week zijn Zeeuwse vrouwen en vrouwen van het Pennywafelhuis gefotografeerd in hun dierbare, traditionele kleding. De foto's zijn te zien in de stand. Op donderdag 27 oktober komen de mensen van het Pennywafelhuis samen op de Dutch Design Week met het Zeeuws Museum en Duran Lantink. Het wordt een feestelijke dag waarop publiek èn deelnemers kennis met elkaar maken en genieten van meegebrachte traditionele hapjes en livemuziek. Een en ander krijgt een vervolg in een tentoonstelling gepland in april 2023 in het Zeeuws Museum.