Programma

Het Zeeuws Museum vervult een verbindende rol tussen nieuwe generaties en het erfgoed van Zeeland. Door samen te werken met onder andere onderwijs, culturele en maatschappelijke instellingen, kunstenaars en het bedrijfsleven, zowel binnen als buiten Zeeland, zoekt het museum naar duurzame manieren om deze verbinding te realiseren en te behouden. Hierbij worden er nieuwe perspectieven en context geboden, wat het maatschappelijk debat over actuele onderwerpen stimuleert.

Jongeren en Zeeuwse studenten gratis toegang
Om de drempel voor bezoek zo laag mogelijk te maken hebben alle jongeren tot en met achttien jaar en studenten van het University College Roosevelt, HZ en Scalda gratis toegang tot het museum. Overige schoolgroepen en studenten ontvangen 50 procent korting op de entree.

Onderwijs

Educatieve programma’s
Educatie is één van de speerpunten van het Zeeuws Museum. Educatie richt zich zowel op jongeren (in schoolverband én daarbuiten) als op volwassenen. In veel van de educatieve programma’s van het Zeeuws Museum is gekozen voor een vakoverstijgende en domein-verbindende benadering, met aandacht voor cultuur en erfgoed als levende en integrale onderdelen van de maatschappij. De programmering biedt een spectrum lopend van onderwijs naar familie- en vakantie-aanbod en van symposia tot sociaal maatschappelijke programma’s voor specifieke doelgroepen.

Combinatiebezoek Zeeuws Museum x Provinciespel
In samenwerking met de Provincie Zeeland starten we in februari met het aanbieden van het Combinatiebezoek ZM x Provinciespel. We verwelkomen in totaal 242 studenten uit diverse (taal)klassen van Scalda Terneuzen en Goes. Dit is een lastig te bereiken groep, en voor vele studenten is dit een van de eerste museumbezoeken. Het dagvullend programma omvat het spelen van het Provinciespel (kennismaken met politiek en democratie) in de Statenzaal van de Provincie Zeeland en een educatieve rondleiding in het Zeeuws Museum en door de Abdij. Het is een ontmoeting tussen het museum, jongeren, Zeeland, politiek en cultuur. Tijdens het bezoek leren de mbo-studenten meer over de geschiedenis van Zeeland en de Abdij. Daarnaast staan ze stil bij de invloed van het verleden op het heden, hoe de jongeren zich verhouden tot Zeeland en wat er voor nodig is om deze provincie en de wereld leefbaar te houden. Het combinatiebezoek is succesvol gebleken en ook in 2024 zullen we diverse groepen van Scalda ontvangen.

Musea Bekennen Kleur
Sinds 2020 is het Zeeuws Museum aangesloten bij Musea Bekennen Kleur (MBK), het nationale platform gericht op inclusie en diversiteit binnen de museale wereld. Inmiddels nemen ruim veertig Nederlandse musea en erfgoedinstellingen deel aan MBK. De afgelopen twee jaar is in samenwerking met MBK en de deelnemende musea in Nederland het educatieve programma De kunst van het doorgeven verder ontwikkeld. De lessenreeks heeft als doel om leerlingen meer inzicht te geven in culturele diversiteit door onderbelichte verhalen en vergeten geschiedenissen zichtbaar te maken en een breder podium te bieden.

Lesprogramma Musea Bekennen Kleur in HOTCHPOTCH

Lesprogramma’s
In november start de pilot De kunst van het doorgeven in 3 lessen met 30 leerlingen uit groep 7/8 van Basisschool ’t Noorderlicht in Goes, in samenwerking met Centrum Kunst- en Cultuureducatie (KCE) Oosterschelderegio. Het lespakket is door het Zeeuws Museum verder uitgewerkt in samenwerking met kunstenaar Liesbeth Labeur, tevens uitvoerend museumdocent. In drie lessen van 90 minuten onderzoeken de leerlingen hoe culturele diversiteit tot uiting komt en waarom het belangrijk is hier aandacht aan te besteden. Naast een gastles op school bestaat het pakket uit een museumles en een schilderworkshop. De pilot is succesvol en het programma zal in 2024 aan meer scholen worden aangeboden.

Kunsteducatie Walcheren brengt ook dit jaar weer groepen van het basisonderwijs naar het Zeeuws Museum. Leerlingen uit groep 1 en 2 maken kennis met het museum met het programma Beestenbal, leerlingen uit de middenbouw van het basisonderwijs nemen deel aan het programma Beeldtaal. Daarnaast maken scholen gebruik van ZM in de school en soms een speciaal programma op maat. Het voortgezet onderwijs maakt onder andere gebruik van het programma Vleugelslag.

Kinderkunstweek
Het thema van de Kinderkunstweek dit jaar is ‘Water in de Kunst’. Deze editie van de Kinderkunstweek is aanleiding voor een vitrinepresentatie in de garderobe van het museum, waar alle vorige edities van de Kinderkunstweek in beeld worden gebracht. Het Zeeuws Museum zet in deze Kinderkunstweek vooral in op het buitenschools bezoek van leerlingen onder begeleiding van een volwassene.

Groepsontvangsten
Voor diverse middelbare scholen hebben in 2023 groepsontvangsten plaatsgevonden met activiteiten afgestemd op tijdelijke en/of vaste presentaties. Het betrof onder andere groepen van 25 tot 150 leerlingen van Atheneum Brugge (B), Sint-Barbaracollege (Gent, B), CSW en SSG Nehalennia (Middelburg), Scheldemond College (Vlissingen), Het Goese Lyceum en Ostrea Lyceum (Goes).

ZM JONG
ZM JONG bestaat uit studenten en leerlingen voortgezet onderwijs die werkzaamheden verrichten in en om het museum, onder de hoede van een medewerker van het museum. Zo zijn het gehele jaar twee ZM JONG-sters bezig met het schoonmaken van de educatieve collectie ammonieten en nautiloïden.

Familie en kinderactiviteiten
In de kerstvakantie bieden we een workshop aan in de Wonderkamers met de Wonderkisten van de kunstenaar Pepijn van den Nieuwendijk. De workshop wordt verzorgd door een van de ZM JONG leden, ondersteund door een stagiaire van het vmbo.

In maart wordt als proef door een cruise-organisatie een Kindercruise georganiseerd. Het Zeeuws Museum neemt deel aan de proef vanuit de gedachte dat jonge mensen zo op een prettige manier kennismaken met cultuur en erfgoed. Op 15 maart wordt Middelburg bezocht. Museumdocenten begeleiden de deelnemende kinderen met hun ouders door de Abdij en het museum.

Sociaal maatschappelijke programma’s

Samen met diverse partners draagt het Zeeuws Museum ook in 2023 bij aan een aantal van de maatschappelijke opgaven van Zeeland: een vitaal Zeeland (ouderenzorg, mensen met dementie, mensen met een beperking), cultuureducatie voor alle leeftijden, talentontwikkeling, de creatieve industrie, professionalisering van de museumsector en een aantrekkelijke culturele omgeving voor (potentiële) bewoners en bezoekers van Zeeland.

Een plek die mensen verbindt en met elkaar in gesprek brengt. Dat is wat het Zeeuws Museum in samenwerking met gemeenschappen en groepen mensen in Zeeland nastreeft. Met dit voor ogen worden bijzondere programma's ingezet. Uitgangspunt is dat de sociale en maatschappelijke betekenis van de projecten voor deze specifieke doelgroepen groot is. Het doel van deelname aan deze programma’s is dat het de kwaliteit van leven voor korte of langere duur verbetert. Hieronder volgen enkele voorbeelden.

Onvergetelijk Zeeuws Museum
In 2023 nemen weer verschillende groepen mensen deel aan de rondleiding Onvergetelijk, een gezellig en ontspannend uitje voor mensen met (beginnende) dementie en hun naasten (familie, vrienden of huisgenoten). Deelnemers bekijken in een kleine groep een aantal collectiestukken waarover zij met elkaar in gesprek gaan. Tijdens Onvergetelijk staat verbinding en genieten centraal. Door het delen van verhalen, herinneringen, associaties en ideeën brengen zij met elkaar de (Zeeuwse) kunstwerken tot leven. De speciaal hiervoor getrainde rondleider helpt de deelnemers op weg met vragen en creatieve opdrachten. Elke maand is er een ander thema.

Het Zeeuws Museum neemt hiermee deel aan het landelijk programma Onvergetelijk. Bijzonder aan dit programma is dat het niet alleen leidt tot een verbetering van de kwaliteit van leven van de persoon met dementie. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het ook positieve effecten heeft op de mantelzorger en de relatie tussen beiden. Bovendien biedt het museum hiermee een veilige en inspirerende omgeving om met lotgenoten in contact te komen.

Samenwerking met netwerk MTA (Musei Toscani d’Alzheimer)
Samen met het MTA netwerk van musea in Toscane (Italië) werken we aan vernieuwing van de programma’s Onvergetelijk Zeeuws Museum en Huis van Herinnering. We delen kennis op het gebied van ouderenprogramma’s en impactonderzoek. Tijdens een werkbezoek aan Florence formuleren we gezamenlijk een onderzoeksproject. Dit onderzoeksprogramma wordt in 2024 uitgevoerd zowel in Italië als in Zeeland en zal uiteindelijk resulteren in een publicatie.

Werkreis Toscane, medewerkers Zeeuws Museum bij Take pArt in Florence

Kunst op Recept
Sinds enige jaren werkt het Zeeuws Museum mee aan Kunst op Recept, een initiatief van Welzijn Middelburg en Kunst Educatie Walcheren. Kunst op recept is een aanpak waarin kunst centraal staat, en kan bijdragen aan een lichter en vrolijker leven. Met Kunst op Recept gaan we met cultuur psychosomatische problemen te lijf. De gedachte achter Kunst op Recept is: mensen zijn niet hun aandoening. Het accent ligt op de mensen zelf, hun veerkracht, hun zoektocht naar zingeving, naar wat het leven betekenisvol maakt. Voelen dat je wordt gesteund heeft een bewezen positieve invloed op de gezondheid van mensen.

In het Zeeuws Museum kan een deelnemer aan Kunst op Recept meewerken in de Werkplaats. In eerste instantie gaat de deelnemer zelf aan de slag en maakt een werkstuk, eventueel onder begeleiding van een van de vrijwilligers in de werkplaats. Daarbij kan gebruik gemaakt worden van vaardigheden die een deelnemer al heeft of een nieuwe techniek geleerd worden. Als een deelnemer zich beter gaat voelen kan deze ook gaan deelnemen aan het leggen van contact met bezoekers in het museum. Dit is echter geen voorwaarde. In principe is er steeds plaats voor een vaste deelnemer. Als deze voldoende hersteld is, is er ruimte voor een volgende deelnemer.

Oogcafé
Tijdens de periode dat De Vaandeldrager van Rembrandt in het Zeeuws Museum verblijft hebben we de beschikking over een zogenaamd ‘voelschilderij’ van De Vaandeldrager. Hiervan maken we gebruik bij een test met deelnemers aan een van de oogcafés in Zeeland. Een oogcafé is een ontmoetingsplaats voor mensen met een visuele beperking. De proef wordt als zeer positief ervaren en is aanleiding om in 2024 verder te onderzoeken of een samenwerking opgezet kan worden met oogcafés om tot een vast aanbod te komen.

Afasie
In 2023 heeft een bachelorstudent haar onderzoek afgerond met de scriptie ‘De kunst van communicatie’ aan de opleiding Logopedie van de Hogeschool Rotterdam. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in samenwerking met de Hogeschool Rotterdam, Afasiecentrum Zeeland (Goes) en het Zeeuws Museum. Begin 2023 is het onderzoek van start gegaan en eind 2023 vond de afronding plaats.

Het onderzoek richt zich op Personen Met Afasie (PMA). Door de beperking in de communicatie van PMA kunnen er problemen ontstaan bij het participeren in de maatschappij, zoals het deelnemen aan activiteiten in de culturele sector. Het Zeeuws Museum probeert toegankelijk te zijn voor alle bezoekers. Het is nog niet duidelijk of dit ook geldt voor PMA. Om hier achter te komen is het belangrijk om te begrijpen waar PMA behoefte aan hebben als het gaat om communicatieve toegankelijkheid bij een museumbezoek in het algemeen en in het bijzonder in het Zeeuws Museum.

De resultaten van dit onderzoek dragen bij aan een beter begrip van de specifieke behoeften en uitdagingen van PMA bij een bezoek aan het Zeeuws Museum. De deelnemers ervaren het bezoek namelijk heel verschillend. Sommigen genieten van deze uitstapjes, terwijl anderen deze vermijden vanwege communicatieproblemen. In het Zeeuws Museum blijkt de informatievoorziening een uitdaging en de deelnemers benadrukken behoefte te hebben aan aangepaste rondleidingen met specifieke communicatieondersteuning. Hiervoor kan het waardevol zijn om medewerkers van het museum Training Con-tAct te vragen een dag te komen organiseren speciaal over PMA.

Museum Plus Bus
Stichting Museum Plus Bus is een samenwerkingsverband van vijftien Nederlandse musea die zich speciaal richt op groepen senioren die door hun lichamelijke conditie, geïsoleerde leefomgeving of financiële situatie niet zelfstandig op pad kunnen. Museum Plus Bus bestaat nu vijftien jaar, en al 200.000 ouderen zijn zo dankzij de deelnemers van de VriendenLoterij in aanraking gebracht met kunst en cultuur. Dit gebeurde met busritten naar musea én door de reizende tentoonstelling Topstukken on Tour in woonzorglocaties. In 2023 genoten ruim 11.100 ouderen en begeleiders op locatie van een geheel verzorgd arrangement. De steun van de VriendenLoterij en haar deelnemers maakt het mogelijk deze onvergetelijke culturele dag kosteloos aan te bieden. In 2023 heeft het Zeeuws Museum zeventien Museum Plus Bus groepen ontvangen met in totaal 704 deelnemers.

Impactonderzoek Museum Plus Bus
Om meer inzicht te krijgen in de impact van Topstukken on Tour en de vierde editie van kunstmagazine Totzo! is onafhankelijk marktonderzoeksbureau Ruigrok ingeschakeld. De uitkomsten overtreffen alle verwachtingen. Topstukken on Tour brengt kunst naar zorginstellingen en is daarmee een uitkomst voor veel bewoners, zeker voor degene voor wie een dagtocht naar een museum vaak te inspannend is. Een bewoner zegt hierover: “Ik heb niet veel gelegenheid om naar een museum te gaan, geweldig dat er een paar naar mij toekomen!” De reizende tentoonstelling zorgt er voor dat mensen op een laagdrempelige, toegankelijke manier worden geprikkeld en geïnspireerd. 86 procent van de bewoners geeft aan met bekenden of nieuwe contacten over de tentoonstelling te hebben gepraat en 77 procent ziet de tentoonstelling graag nog eens terug. Kunstmagazine Totzo! stimuleert de ondernemingszin van lezers en biedt inspiratie voor diverse creatieve activiteiten. 96 procent van de lezers heeft iets nieuws geleerd en ze geven het magazine als waarderingscijfer een 8.6. “Het onderzoek onderstreept hoe belangrijk dit soort initiatieven zijn. Kunst verrijkt en verbindt. De uitkomsten bieden een goede basis voor het ontwikkelen van toekomstige programma’s”, zegt Hendrikje Crebolder, voorzitter van Museum Plus Bus. “We zitten op de goede weg!”

Werkplaats
De Werkplaats in het Zeeuws Museum valt of staat bij de aanwezigheid van enthousiaste vrijwilligers. Zij leggen contact met de bezoeker, zijn vraagbaak, kennisdeler en verbinder. Bovendien weten zij nieuwsgierigen te verleiden om ook hun handen uit de mouwen te steken; om even te voelen hoe opgedane inspiratie tot creëren kan leiden voor eigen gebruik of als onderdeel van een gezamenlijk kunstwerk. Dit jaar is de bezetting uitgebreid met vijf nieuwe vrijwilligers zodat de werkplaats meer dagen in de week open is.

Na de eerste succesvolle deelname in 2022 is de Werkplaats een verwelkomende plek voor deelnemers vanuit het hierboven genoemde project Kunst Op Recept. Inmiddels is de Werkplaats ook een praktijkplek voor studenten van University College Roosevelt (UCR) voor hun sociale programma’s en workshops gerelateerd aan onderzoek en bewustwording van actuele vraagstukken.

eenZM

Na de coronaperiode wordt duidelijk dat het gevoel van eenzaamheid met name onder jongeren is toegenomen. Na meerdere interventies in voorgaande jaren, waarin kunst wordt ingezet om het onderwerp eenzaamheid bespreekbaar te maken, blijkt dat we jongeren hiermee niet bereiken. Een testpanel van jongeren leert ons dat dit om een andere aanpak vraagt. Er wordt aanbevolen om concrete thema’s aan te snijden die jongeren bezighouden en zo het begrip eenzaamheid minder abstract te maken. Dit is een van de aanleidingen om in 2023 samenwerking te zoeken met de Protest Banner Lending Library. Een jongere generatie lijkt namelijk veel bezig met de vraag of er voor hen nog wel een leefbare wereld overblijft (bijvoorbeeld door klimaatverandering, beschikbaarheid van woningen, etc.).

Protest Banner Lending Library
In januari 2023 bezoekt kunstenaar Aram Han Sifuentes het Zeeuws Museum. Zij begeleidt een enthousiaste groep in het maken van hun eigen stoffen protestspandoeken. Een deel van deze groep wordt workshopbegeleider. Tussen januari en september 2023 worden ruim veertig banner workshops gegeven, op locatie bij Pennywafelhuis en AZC maar met name ook in de speciaal daarvoor ingerichte workshopruimte, als onderdeel van de tentoonstelling protest processie parade.

Met de gratis workshop willen we degenen die zich niet gehoord en gezien voelen in hun zorgen en te weinig actie zien in hun omgeving uitnodigen om dit samen op een creatieve wijze te vertalen naar een protest banner. Je niet gezien voelen en te weinig steun ervaren kan er namelijk voor zorgen dat je je geïsoleerd en eenzaam voelt. We zoeken contact met verschillende maatschappelijke initiatieven en actiegroepen en geïnteresseerden kunnen zich inschrijven voor een workshopmiddag. De workshop trekt een divers publiek en samen maken de deelnemers banners over allerlei thema's zoals klimaatverandering, vrouwenrechten en validisme (discriminatie van mensen op basis van hun geestelijke of lichamelijke beperking). Tijdens de workshops worden praktische vaardigheden en levenservaringen uitgewisseld.

Samenwerkingen
De Vrolijkheid Middelburg is een organisatie voor kunsteducatie die kunstlessen aanbiedt aan bewoners van het AZC. Zij komen met groepen jongeren in het museum hun eigen protest banner maken die worden afgemaakt in het AZC. De workshops leiden tot bijzondere gesprekken, over wensen en dromen voor de toekomst en frustraties over ieders huidige (leef)situatie. Tussen juni en augustus maken we ook samen met deelnemers van het Pennywafelhuis protest banners.

Programma eenZM workshop banners maken in Pennywafelhuis - foto Anda van Riet

Er wordt gegeten, gelachen en gezongen, geïnspireerd door de banners die gaan over liefde voor het thuisland, familie, zorgen over oorlog of vreugde over een veilige omgeving. In de gesprekken tijdens het werken aan de banners komen telkens dezelfde soort thema’s aan bod.

Acties en banners
Ook lokale actiegroepen sluiten aan zoals Extinction Rebellion Zeeland, Borsele tot de kern en Not Your Honey Zeeland. Zij maken elk banners voor hun eigen acties en gebruiken deze op verschillende (protest)bijeenkomsten. Namens het Zeeuws Museum en de Protest Banner Lending Library zijn de workshopbegeleiders aanwezig op het Warming Up Festival in Amsterdam. Ook nemen zij deel aan de Keti Koti festiviteiten van 1 juli op het Abdijplein in Middelburg.

Op 2 september sluiten wij onze Protest Banner Lending Library. Samen met Aram Han Sifuentes lunchen alle deelnemers in het Zeeuws Museumcafé en worden er ervaringen uitgewisseld. Daarna loopt iedereen mee in een bonte parade naar station Middelburg. Hier nemen medewerkers van PrintRoom de Zeeuwse banners mee naar Rotterdam, waar alle banners bij PrintRoom geleend kunnen worden.

Samen met filmmaker Josefien van Kooten maken wij een korte video over protest processie parade die te zien is in de Werkplaats en in onze online videotheek. Op deze manier krijgt het project een permanente plek in het museum.

OF/BY/FOR ALL
Als onderdeel van het Change Network van OF/BY/FOR ALL hebben we ons netwerk met de lhbtqia+ gemeenschap in Zeeland in vorige jaren uitgebreid met de intentie om een langdurige samenwerking aan te gaan. In 2023 richten we ons specifieker op Zeeuwse lhbtqia+ers die deel uitmaken of hebben gemaakt van een chosen family. We willen ons met deze gemeenschap verbinden omdat zij vaker ervaring heeft met uitsluiting door biologische familieleden en daarom steun zoekt in alternatieve familieverbanden. Omdat wij ons als museum regelmatig op families richten, vinden we het belangrijk om ons begrip van familie, ons aanbod en de manier waarop we hierover communiceren breder te formuleren en ook op deze groep af te stemmen.

We hebben 2023 gebruikt om deze community beter te leren kennen. Hierdoor leren we hoe we voor hen meer verwelkomend kunnen zijn en hoe we samen tot acties kunnen komen. De eerste concrete actie draait om het zichtbaar maken van verhalen van mensen uit deze community. Dit doen we in samenwerking met kunstenaar/fotograaf Marcel de Buck. De resultaten van dit project zullen in 2024 zichtbaar worden.

Audiotour
Om ook intern het gesprek over eenzaamheid te stimuleren en verder te experimenteren met de vorm waarin we dat kunnen doen, ontwikkelen we een audiotour met verhalen van medewerkers. Zij delen bij een zelfgekozen collectiestuk een persoonlijke ervaring met eenzaamheid. De tour is tijdens de nationale Week tegen Eenzaamheid (van 27 september tot en met 3 oktober) op zaal te volgen via QR-codes en zal in 2024 worden opgenomen in de ZeeuwsMuseumapp.

Beluister hieronder de introductie van de audiotour. Klik hier om naar alle verhalen te luisteren.

Vastleggen en reflecteren
EenZM is een experimenteel programma, waarbinnen we op verschillende manieren werken aan het tegengaan van eenzame gevoelens. Ons onderzoek en programma is een maatschappelijke investering. We vinden het belangrijk dat de projecten in dit programma beschikbaar komen en blijven voor andere (erfgoed-)organisaties die met het thema willen werken. De ervaringen van de deelnemers, gecombineerd met wetenschappelijk geïnformeerde reflecties, zijn hierin waardevol. Daarom is impactonderzoek een structureel onderdeel van eenZM. In onze aanpak proberen we verschillende meetmethoden uit (zoals interviews, observatieverslagen, vragenlijsten en reflectiebijeenkomsten) en gebruiken we per project een andere definitie of aspect van eenzaamheid als basis voor onze impactclaim.

Impactonderzoek protest processie parade
In zeven maanden tijd vinden 46 workshops plaats, waarvan acht samen met lokale actiegroepen en twaalf buitenshuis in samenwerking met onze partners (zie boven). De rest van de workshops vinden plaats in het museum en zijn open voor iedereen.

Na analyse van de verzamelde informatie, stellen we vast dat de workshops effect hebben. Deelnemers:
• ervaren positieve gevoelens over vaardigheden die ze (opnieuw) aanleren tijdens de workshop
• voelen zich verbonden door spontane praatjes die in de workshopruimte ontstaan
• voelen zich geïnspireerd om thuis creatief aan de slag te gaan, en
• voelen zich onderdeel van een groter geheel, met name tijdens de afsluitende parade op 2 september en door donatie van hun gemaakte banner aan de Protest Banner Lending Library.
Al deze elementen zorgen ervoor dat eenzaamheid kan afnemen.

Voorstel tekst banner van bezoeker Sindy in Protest Banner Lending Library

Protest processie parade heeft het gesprek over de sociale positie van het museum (nog meer) op scherp gezet. We zien steeds opnieuw wat voor belangrijke rol het museum kan spelen in het creëren van verbindingen, het luisteren en leren van elkaar en hoe kunst kan worden ingezet om deze ontmoeting te faciliteren. In januari 2024 spreken wij op de Museums, Health & Wellbeing Summit van MuseumNext over dit project. Halverwege 2024 verschijnt er een impactrapport van het project, wat ook te vinden zal zijn op de Zeeuws Museum website.

Publieksdagen

De publieksdagen in 2023 vinden plaats tijdens het Open Monumentenweekend (9 september) en tijdens de opening van nieuwe exposities (op 31 januari bij protest processie parade, op 19 februari bij De Vaandeldrager, op 28 april bij HOTCHPOTCH). Omdat we weten dat de entreeprijs van een museum voor bezoekers een belemmering kan zijn om het museum te bezoeken, organiseren we deze gratis publieksdagen. Ook onbekendheid met musea in het algemeen of het Zeeuws Museum in het bijzonder kan een drempel vormen. Door deze gratis publieksdagen verlagen we de drempel om het museum te bezoeken. Deze evenementen worden vooral door inwoners van Zeeland bezocht.

Expeditie Next
Expeditie NEXT, hét gratis Nationale Wetenschapsfestival voor kinderen wordt georganiseerd door de Nationale Wetenschapsagenda en vindt dit jaar plaats in Middelburg. Duizenden kinderen en hun volwassen begeleiders van zowel binnen als buiten Zeeland, gaan op 3 mei op avontuur langs ruim honderd wetenschapsactiviteiten verspreid door de binnenstad.

Expeditie Next, Walvis aan de wandel - foto Viorella Luciana

In het Zeeuws Museum kunnen kinderen tijdens vijf boeiende workshops ontdekken hoe kunst en wetenschap samenkomen in het museum:
• met indrukwekkende overblijfselen vertellen de walvissenexperts en broers Bosselaers een verhaal over de evolutie van walvissen in Walvis aan de wandel;
• onder begeleiding van kunstenaar Fatima Galvao worden er tijdens Het Dierenprotest! protestbanners voor dieren gemaakt;
• schilderijen krijgen een stem in Stemmingmakerij;
• er wordt gegraven en gepuzzeld tijdens de archeologieworkshop De Beerput, en
• De draak op zolder biedt een avontuurlijke verkenning van mythische wezens.
De workshopbegeleiders worden bijgestaan door museumvrijwilligers en samen enthousiasmeren ze kinderen en hun volwassen begeleiders voor kunst en wetenschap.

N8VDN8
Vanwege de kwetsbaarheid van de werken in HOTCHPOTCH en de bijzondere tentoonstelling De omgekeerde wereld van Adriaen van de Venne vindt N8DIEREN, het Zeeuws Museum programma tijdens de N8VDN8 op zaterdag 28 oktober buiten op het Abdijplein plaats. Alles staat in het teken van De omgekeerde wereld van Adriaen van de Venne. Bezoekers worden meegenomen naar de zeventiende eeuw, de tijd van Adriaen van de Venne.

N8vdn8 Sfeerimpressie

Op het Abdijplein tussen de platanen zijn er diverse oud-Hollandse spelletjes onder begeleiding van Qui-Vive en studenten van UCR. Er wordt gezamenlijk gedanst tijdens de workshop volksdansen met Cora van der Vrande, onder begeleiding van de livemuziek van Slag ende Stoot. Op het podium haalt Martin Cornielje, verkleed als Martinus Zotteklep, narrenstreken uit en voorziet Slag ende Stoot het plein van verschillende zeventiende-eeuwse deuntjes. In de ‘Leeuwenkooi’ zijn er spannende verhalen over de omgekeerde wereld van het Zeeuws Museum en kan men als schaatsend uiltje op de foto. Diverse museumvrijwilligers assisteren hierbij. In de ‘Glazen Galerij’ is een een uitvergrote gravure te zien, die Adriaen van de Venne maakte van het Abdijplein. Hier vertellen rondleiders van het Zeeuws Museum meer over Adriaen van de Venne en zijn samenwerking met Jacob Cats. Martin Cornielje geeft als Maneblusser ook diverse vuurshows en zorgt voor een spetterende afsluiting van een geslaagde nacht. Het Zeeuws Museum Café voorziet de bezoekers van drankjes en er zijn poffertjes te koop op het plein.

Ondanks de regen is ook ditmaal het evenement druk bezocht en fungeert het Abdijplein met een kleine 10.000 bezoekers opnieuw als hart van de N8VDN8.

Familierondleiding Abdij

Het museum is gevestigd in de Abdij van Middelburg. Dit gebouw is niet alleen onze huisvesting, maar is ook ons grootste ‘collectiestuk’. Om het gebouw en het plein voor de bezoeker tot leven te brengen organiseren we een wandeling over het Abdijplein, door de kerken, de kapittelzaal en de kloostergangen. De rondleiding is gericht op families en groepen van maximaal vijftien personen en vindt plaats op dinsdagen en donderdagen in juni, juli, augustus en september. De wandeling wordt uitgevoerd in samenwerking met de Abdijkerken en begeleid door museumdocenten van het Zeeuws Museum.

Verdiepingsprogramma bij De omgekeerde wereld van Adriaen van de Venne

Openingsweekend
Het openingsweekend van de tentoonstelling De omgekeerde wereld van Adriaen van de Venne is georganiseerd op vrijdag 29, zaterdag 30 september en zondag 1 oktober. Vrijdag worden alle bruikleengevers ontvangen. Zaterdag is gereserveerd voor de Vrienden van het Zeeuws Museum en uitgever Waanders. Zondag is een ZM TEKENEN-dag met workshops tekenen door kunstenaars bij de tentoonstelling. Liesbeth Labeur werkt met druktechnieken. Michiel Paalvast geeft een workshop op het Abdijplein en Nanda Runge verzorgt een workshop iPad tekenen.

Workshop iPad tekenen door Nanda Runge bij Adriaen van de Venne - foto Viorella Luciana

Urban sketchers en de omgekeerde wereld
Het Zeeuws museum ontvangt de laatste jaren regelmatig groepen van urban sketchers, mensen die tekenen op locatie, binnen of buiten, en vastleggen wat ze zien door directe observatie op plekken waar ze leven en plaatsen die ze bezoeken. De werken van Adriaen van de Venne bevatten heel veel details. Om deze beter te kunnen bekijken zijn fotovergrotingen gemaakt. Urban sketchers komen met meer dan tien tekenaars een hele middag details natekenen. De tekenaars keren terug wanneer de tentoonstelling is geopend. In november is opnieuw een zaterdagmiddag gevuld met tekenen en tentoonstellingsbezoek. Twee van de urban sketchers werken naar aanleiding van deze workshops mee aan de publicaties Tekenwerk, Denkwerk en Dichtwerk die bij de tentoonstelling verschijnen.

Ontmoetingen met kenners op zaal
Wat is de betekenis van de stad Middelburg in de zeventiende eeuw? Wat is het relatienetwerk van de gebroeders Van de Venne in de stad? Welke contacten zijn er met andere kunstenaars, wetenschappers, filosofen, sterrenkundigen, schrijvers en dichters en de prinsen van Oranje? Deze vragen worden beantwoord door verschillende gastsprekers, allen expert op hun eigen terrein. Na een presentatie van de gast brengen de deelnemers met de spreker een bezoek aan de tentoonstelling. Twee van de lezingen uit dit verdiepingsprogramma worden ook in het Engels aangeboden voor studenten van UCR.

In de voetsporen van Adriaen van de Venne en Jacob Cats
Op de werken van Adriaen van de Venne keert de Abdij en de stad Middelburg meerdere malen terug als décor en omgeving. Daarom zijn er in de vakanties stadsrondleidingen met een ‘prententas’. De prenten laten zien waar de winkel en de drukkerij van de gebroeders Van de Venne was, waar de koopmansbeurs was en het waaggebouw. Op sommige plekken herken je de gebouwen die er toen waren en ook nu nog zijn. Toch is ook juist veel verdwenen, en niet heropgebouwd na de stadsbrand van 17 mei 1940.

Kunst- en cultuurroute
Tijdens de maandelijkse kunst- en cultuurroute bieden we tekenworkshops aan bij de tentoonstelling. De kunstenaars die de workshops in het openingsweekend verzorgd hebben zijn hierbij om de beurt spreker en workshopleider.

De omgekeerde wereld en UCR
Zes studenten van associate professor Hans Bloemsma van UCR lopen stage bij het Zeeuws Museum. Vijf studenten kiezen en starten een eigen onderzoek over het werk van Adriaen van de Venne, gerelateerd aan de tentoonstelling. Een student raakt in de ban van de tentoonstelling HOTCHPOTCH. Als afsluiting van hun onderzoek verzorgen alle studenten een korte presentatie van hun onderzoek in het museum.

Overig

Tachtigjarige Oorlog
Omroep Zeeland maakt een film over de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) en bezoekt met een filmcrew de zaal Opstand in Dit is Zeeland in het Zeeuws Museum. De medewerker educatie zorgt voor extra informatie.

Onsite en online bezoekcijfers

Onsite bezoekcijfers
In 2023 ontvingen wij 58.072 bezoekers, inclusief de bezoekers op locatie. De bezoekcijfers werden positief beïnvloed door twee goed bezochte tentoonstellingen. Daar staat tegenover dat het voorjaar tegenviel, waarschijnlijk door het prachtige weer. Daarnaast wijken de cijfers af van vorig jaar doordat wij in 2023 niet deelnemen aan de Dutch Design Week vanwege het bijzondere, drukke eigen tentoonstellingsprogramma.

Online cijfers
Ook de onlinecijfers laten een positieve ontwikkeling zien.
• Website 150.884 bezoekers (in 2022 was dat 107.174), een stijging van 41 procent, voornamelijk organisch en direct
• Verdubbeling van aantal clicks via Adwords/Google Ads naar 14.709
• Facebook: 18 procent groei, van 563.975 in 2022 naar 662.735
• Instagram: 53 procent groei, van 170.880 impressies in 2022 naar 259.394
• Nieuwsbrief: aantal abonnees groeit met 17%. Het aantal nieuwsbrief abonnees groeit met name door het nieuwe ticketsysteem, waar bezoekers bij het boeken van hun bezoek worden gevraagd of ze de e-nieuwsbrief wensen te ontvangen.

Aantallen volgers van social media kanalen en nieuwsbrief per 31.12.23: