Presentaties

Het Zeeuws Museum presenteert een deel van de eigen collecties aan het publiek in semipermanente tentoonstellingen. De (collectie)presentatie Dit is Zeeland (geopend in 2017) biedt een introductie op de Zeeuwse cultuur en vormt de ruggengraat van het museum. Voor verdieping op bepaalde thema’s zoals Watersnood 1953, Bevrijding en Tweede Wereldoorlog, maritieme geschiedenis en streekgebonden geschiedenis worden bezoekers doorverwezen naar de andere Zeeuwse (thema)musea. Met Dit is Zeeland maken we de Zeeuwse identiteit en het verhaal van Zeeland (beter) zichtbaar, voelbaar en leesbaar.

HOTCHPOTCH

Modetentoonstelling Duran Lantink & Pennywafelhuis
22 april 2023 t/m 29 september 2024

Wat is anno 2023 de waarde en het toekomstperspectief van traditionele kleding? Dat is een vraag die het Zeeuws Museum al langer bezighoudt en nu voorlegt aan Duran Lantink. De internationaal bekende modeontwerper, bekend om de manier waarop hij gedragen kleding omtovert tot high-end catwalk looks, gaat ermee aan de slag. Via het Zeeuws Museum komt hij in contact met deelnemers van het Pennywafelhuis, een laagdrempelig sociaal-artistiek project in de Middelburgse wijk Dauwendaele, wat een thuisbasis vormt voor veelal nieuwe Zeeuwen. Wanneer Lantink en het Pennywafelhuis samenkomen, ontstaan er als vanzelf verrassende kruisbestuivingen. De designer deconstrueert en reconstrueert stukken uit de streekdracht, zij aan zij met deelnemers van het Pennywafelhuis. Het collectieve proces dat ontstaat leidt tot een ware HOTCHPOTCH*, waarin Zeeuwse streekdracht verweven raakt met ‘creatieven’ uit diverse culturele tradities – allen thuis in hedendaags Zeeland – en ieders artistieke kwaliteiten een podium krijgen.

Tentoonstelling HOTCHPOTCH - foto's Pim Top

Niet alleen het begrip ‘Zeeuws’ krijgt in HOTCHPOTCH een hernieuwde invulling; ook materialen en technieken worden opnieuw toegepast. Door de herschikking van traditionele kleding en uitwisseling van creativiteit vindt er verduurzaming plaats; ‘afdankertjes’ worden tot kunst verheven en verouderde technieken vinden herwaardering. De deelnemers van het Pennywafelhuis zorgen hierbij, met eigen kennis en kunde, voor een onvoorzien en hoopvol perspectief.

Met belangrijke bijdragen van fotograaf Ari Versluis, kunstenaars fORMATS aND mECHANISMS en filmmaker Jip Mus is HOTCHPOTCH een waar visueel spektakel.

*Mengelmoes, hutspot, ratjetoe

DE OMGEKEERDE WERELD VAN ADRIAEN VAN DE VENNE

Grote overzichtstentoonstelling
30 september 2023 t/m 21 april 2024

Met trots presenteerde het Zeeuws Museum De omgekeerde wereld van Adriaen van de Venne, een grote overzichtstentoonstelling over de gelijknamige zeventiende-eeuwse kunstenaar. Hoewel zijn naam bij het grote publiek (nog) relatief onbekend is, kan hij worden gezien als een van de meest originele en veelzijdige kunstenaars van de Nederlandse zeventiende eeuw. Dit is de eerste keer dat een groot overzicht van zijn werk wordt getoond.

Van de Venne is een waar multitalent: hij schildert, dicht en ontwerpt prenten en boekillustraties. In zijn beeldende en literaire werk laat hij zich zien als een creatief, origineel en vooral ook humoristisch mens. Met zijn voorstellingen benadrukt hij graag hoe het niet hoort. Zijn carrière als kunstenaar begint rond 1614 in Middelburg, waar hij ruim tien jaar werkzaam is. Directe aanleiding voor deze tentoonstelling is het 400-jarig jubileum van het verschijnen van de dichtbundel Zeeusche Nachtegael, een samenwerkingsproject van verschillende Zeeuwse dichters, waaronder Jacob Cats en Johan de Brune. Van de Venne heeft hieraan zowel in woord als in beeld een belangrijke bijdrage geleverd. In de tentoonstelling is de schoonheid en veelzijdigheid van het werk van Adriaen van de Venne te zien, maar ook inhoudelijk is het (weer) relevant. Hij leefde en werkte namelijk in een tijd die, net als de onze, grote maatschappelijke veranderingen en onrust doormaakte.

Tentoonstelling De omgekeerde wereld van Adriaen van de Venne - foto linksonder Viorella Luciana en rechtsboven Pim Top

Het tentoonstellingsteam van het Zeeuws Museum is voor deze presentatie versterkt door gastconservator Edwin Buijsen, Van de Venne-kenner bij uitstek. Het Rijksmuseum, dat de belangrijkste Van de Venne-collectie ter wereld bezit, is als samenwerkend partner bij dit project betrokken en draagt een aantal cruciale bruiklenen bij aan de tentoonstelling. Daarnaast zijn werken uit grotere en kleinere (museale)instellingen en particuliere verzamelingen opgenomen uit binnen- en buitenland zoals Amsterdam Museum, Mauritshuis (Den Haag), Museum Kunst & Geschiedenis (Brussel), Museum voor Schone Kunsten Gent, Kurpfälzisches Museum Heidelberg, Hessisches Landesmuseum Darmstadt, Statens Museum for Kunst (Kopenhagen), de ZB Bibliotheek van Zeeland (Middelburg), het Zeeuws Archief (Middelburg) en particuliere collecties uit Duitsland, België, Nederland en Verenigd Koninkrijk.

Voor het wetenschappelijk onderzoek voor deze tentoonstelling is nauw samengewerkt met onder andere het RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis.

HEDEN VAN HET SLAVERNIJVERLEDEN

Actuele erfenissen van slavernij en kolonialisme
25 mei 2024 t/m 18 mei 2025

Het is ruim 160 jaar geleden dat slavernij is afgeschaft maar de ongelijke raciale verhoudingen die in honderden jaren zijn opgebouwd, zijn niet vanzelf verdwenen. Is de relatie tussen het slavernijverleden en het heden voor veel witte Nederlanders niet helder, voor de meeste zwarte Nederlanders is de link met ongelijkheid, racisme en discriminatie pijnlijk duidelijk. In deze tentoonstelling stellen we de vragen: Wat is ons gedeelde slavernijverleden? Hoe gaan we er tegenwoordig mee om? En hoe kunnen we een gemeenschappelijke toekomst maken? Dit doen we aan de hand van historische objecten, kunstwerken en interviews met wetenschappers en andere deskundigen.

Tentoonstelling Heden van het Slavernijverleden - foto's link Viorella Luciana en rechts Pim Top

Het Zeeuws Museum neemt Heden van het slavernijverleden over van het Wereldmuseum. Het gebruikt de presentatie om met experts en publiek te onderzoeken hoe verhalen over de Zeeuwse rol in de slavernij en koloniale geschiedenis in de toekomst kunnen worden toegevoegd aan de tentoonstelling Dit is Zeeland. De versie van het Wereldmuseum is uitgebreid met een aantal Zeeuwse stukken zoals de documentaire Kom (2023) van Zeus Hoenderop. Deze film laat het proces rondom het plaatsen van het slavernijmonument in Vlissingen zien. Ook keren de originele protestborden van de Black Lives Matter-demonstratie in 2020 in Middelburg terug naar het Abdijplein. Het is een bruikleen van het Rijksmuseum die de hele reeks heeft opgenomen in de collectie. De installatie White Hand (2008) van Remy Jungerman komt uit de eigen collectie. Het werk is aangekocht door het Zeeuws Museum naar aanleiding van zijn tentoonstelling Heimwee in 2008.

In Heden van het slavernijverleden is ook ‘spoken word’ van Onias Landveld en Dorothy Blokland, zijn er interviews met Karwan Fatah-Black, Marian Markelo, Amade M'charek en Gloria Wekker en films van Elizeth Labega, Jean Hellweg en Wijnand Stomp.

CARGAZOEN, ARMAZOEN, RETOUREN

Draden van ons Nederlandse slavernijverleden
Zeeuws Museum en diverse locaties in Zeeland
25 mei 2024 t/m 18 mei 2025

Bezoekers DvONS atelier - foto Viorella Luciana

Tegelijkertijd met de presentatie Heden van het slavernijverleden start de Zeeuwse editie van het handwerkproject Draden van ons Nederlandse slavernijverleden. In werkplaatsen in heel Zeeland wordt samengewerkt aan een driedelig wandkleed. Iedereen mag meedoen. De werkplaats in het Zeeuws Museum maakt onderdeel uit van Heden van het slavernijverleden. Het ontstaan van het wandkleed is te volgen in het Maritiem muZEEum in Vlissingen. Als het tapijt af is, zal het een rondreis maken door de provincie.

Kunstenaar Liesbeth Labeur maakt het ontwerp. Inhoudelijk heeft zij zich gebaseerd op de driehoekshandel waarvan een uniek handelsarchief in het Zeeuws Archief bewaard wordt. Om naast dit economische perspectief ook andere perspectieven en verhalen te verwerken, betrekt de kunstenaar nazaten van tot slaaf gemaakte mensen bij het ontwerpproces. In de drie delen van het wandtapijt staan drie reizen centraal: die met Cargazoen, Armazoen, Retouren. Cargazoen is de lading koopwaar op het schip vanuit Middelburg of Vlissingen naar Afrika die werd geruild voor tot slaaf gemaakte mensen. Als Armazoen werden ze naar het Caribisch gebied gebracht, waar ze gedwongen werden zonder betaling te werken op verschillende plantages. De lading Retouren bestond uit de verbouwde producten die weer naar Zeeland werden verscheept.

Draden van ons Nederlandse slavernijverleden is een landelijk initiatief van Stichting Villa Maecenatis. Deelnemende partners naast het Zeeuws Museum zijn: Discriminatie.nl Zeeland, Keti Koti Zeeland, Maritiem MuZEEum Zeeland, ZB Bibliotheek van Zeeland en Zeeuws Archief in samenwerking met Four Freedoms Door het Jaar Heen.

DARN

Modetentoonstelling
30 nov 2024 t/m 25 jan 2026

Poster DARN - vormgeving Hans Gremmen

Op 30 november opende in het Zeeuws Museum de nieuwe modetentoonstelling DARN. Je kent dit Engelse woord misschien als verwensing maar het betekent ook ‘gestopt gat in kleding’. Want, verdorie, wat doe je met een gat in je lievelingsbroek of -trui: je repareert het! Vertrekkend vanuit de verzameling merklappen en eindeloos verstelde hemden uit de textielcollectie van het museum, laat deze tentoonstelling de schoonheid van het betere herstelwerk zien én de emoties die ermee samengaan. Een paar eeuwen lang zijn de lessen borduur- en stopwerk de belangrijkste in het meisjesonderwijs. De steken moeten tot in perfectie worden uitgevoerd, iedere keer opnieuw. Als je naar de oefenlappen kijkt, krijg je bewondering voor de jonge maaksters en realiseer je je hoeveel bloed, zweet en tranen erin zitten. De kunst van het herstellen raakt in de vergetelheid door welvaart en de komst van ‘fast fashion’. Er zijn hele generaties die nog geen knoop kunnen aannaaien. Inmiddels is zelf kleding maken en repareren weer helemaal ‘hot’. Opvallend veel hedendaagse modeontwerpers en kunstenaars halen inspiratie uit ‘ouderwets’ brei-, haak- en stopwerk en passen het toe in hun creaties. Dat op deze manier met je handen bezig zijn ook van therapeutische waarde is, zie je aan objecten gemaakt door mensen in geestesnood. Binnen de muren van een psychiatrische instelling vinden ze in het handwerken troost, therapie maar ook een vorm van protest.

Tentoonstelling DARN - foto's Pim Top

DARN biedt een podium aan jonge talenten als modeontwerper Bastiaan Reijnen (ArtEZ, Arnhem, lichting 2023) en kunstenaars Wolfgang Tant en Elvira Mulkay (beide KASK, Gent, lichting 2024). Modeontwerper en kunstenaar Rianne de Witte is sinds de tentoonstelling Rood in 2008 een bekende van het Zeeuws Museum. Haar zogenaamde Littekenlap past naadloos in DARN. Bijzonder detail is dat er ook werk van haar moeder, Mien de Witte-Verhage te zien is. Dankzij een bruikleen van Museum Arnhem is het werk Liggend paar van Barbara Polderman toegevoegd. Ook het MoMu in Antwerpen heeft een aantal bijzondere stukken aan ons uitgeleend. Feministisch handwerkinitiatief Club Geluk neemt je mee in een vrolijke, sensuele brei-, borduur- en haakwereld waarin de rol van de vrouw vooral die van zichzelf is.

Werkplaats

Welkom in de Werkplaats van het Zeeuws Museum: een plek waar je wordt uitgenodigd om aan te schuiven en heel praktisch aan de slag te gaan met de thema’s die in onze modezalen worden uitgelicht. De Werkplaats is er speciaal voor jou: een hands-on ruimte om te ontdekken, ontmoeten, experimenteren en reflecteren. Daarnaast bewaren we hier het werk dat bezoekers samen hebben gecreëerd en aan het museum hebben nagelaten.

Tijdens de tentoonstelling DARN vind je hier Littekenlap, een project van Rianne de Witte dat tot leven komt door jouw bijdrage. Met naald en draad kun je - in alle rust - zelf een litteken achterlaten. Elke steek, draad en vorm draagt jouw verhaal. Het verzoek is om geen letters of cijfers te gebruiken, maar je intuïtief te laten leiden door wat een litteken voor jou betekent: een herinnering, breuk, verbinding, vraag, gedachte en/of teken van groei. Perfectie of technische kunde zijn niet nodig - zorg bij het aanbrengen van je litteken enkel voor een hechting.

Het werk van Rianne de Witte is een reactie op sociale ongelijkheid, milieuproblematiek, de vervuilende mode-industrie en onze genormaliseerde wegwerpconsumptie. Met Littekenlap nodigt ze je uit ook stil te staan bij de destructieve sporen die de mode-industrie achterlaat op onze planeet en in de samenleving. Je bent welkom om je ideeën en gevoelens te delen - door in gesprek te gaan met medebezoekers of een persoonlijke gedachte achter te laten in de reflectiehoek.

“Littekens zijn meer dan tekenen van pijn en verlies; ze vormen samen geschiedschrijving en dragen herinneringen en mogelijkheden in zich. Door ze met naald en draad vorm te geven, werken we aan een netwerk van verbinding en wederopbouw. De collectieve handeling verbindt hoofd, hart en handen – een zoektocht naar balans, veerkracht en regeneratie. Hier ligt de essentie van Littekenlap: de kracht om onze kwetsbaarheid te omarmen en hoop te vinden voor de toekomst.” - Rianne de Witte